Cách để kiểm soát cholesterol cao

Cholesterol là gì và tại sao cholesterol cao lại có hại cho bạn? Tìm hiểu mức độ cholesterol như thế nào có thể ảnh hưởng đến tim của bạn và làm thế nào để kiểm soát cholesterol cao.

Cholesterol là gì?

Cholesterol là một chất giống như chất béo trong máu của bạn. Nó đến từ hai nơi:

•  một số được tạo ra tự nhiên bởi gan
•  một số đến từ thực phẩm bạn ăn.

Cholesterol không phải lúc nào cũng ‘xấu’. Cơ thể bạn cần một số cholesterol để hoạt động bình thường. Nó sử dụng nó để phát triển các tế bào và hormone, đồng thời xử lý và tiêu hóa chất béo. Tuy nhiên, nếu lượng cholesterol trong máu quá cao, nó có thể gây ra đau tim hoặc đột quỵ.

Có hai loại cholesterol:

•  lipoprotein mật độ thấp (cholesterol LDL)
• cholesterol lipoprotein mật độ cao (HDL cholesterol).

Cholesterol LDL

Cholesterol LDL đôi khi được gọi là “cholesterol xấu”. Khi bạn có quá nhiều LDL cholesterol, nó sẽ tích tụ trong các động mạch (mạch máu vận chuyển máu và oxy đi khắp cơ thể).

Sự tích tụ của cholesterol gây ra các cục mỡ cứng gọi là mảng bám hình thành trên thành động mạch. Những chất này có thể gây đứt, tắc nghẽn động mạch và gây ra các cơn đau tim và đột quỵ.

Chất béo tốt (HDL cholesterol)

HDL cholesterol là cholesterol ‘tốt’. Nó hoạt động giống như một chất làm sạch, mang cholesterol LDL ra khỏi động mạch đến gan của bạn, nơi nó được cơ thể phân hủy và sử dụng.

Chất béo trung tính (Triglyceride)

Triglyceride là một loại chất béo khác trong máu của bạn.

Khi chúng ta ăn hoặc uống, cơ thể sẽ biến bất kỳ năng lượng (calo) nào không cần thành chất béo trung tính, sau đó được lưu trữ trong các tế bào mỡ.

Nồng độ chất béo trung tính thường tăng sau khi chúng ta ăn, nhưng khi chúng ta tiêu thụ nhiều năng lượng hơn mức cơ thể cần, chúng sẽ ở mức cao, thay vì trở lại bình thường.

Điều này đặc biệt đúng nếu chế độ ăn của chúng ta bao gồm nhiều đường tinh luyện. Đó là: thực phẩm có nhiều đường bổ sung, như đồ ngọt, bánh nướng và sôcôla, carbohydrate ít chất xơ, như bánh mì trắng, rượu và đồ uống có ga, chứa nhiều đường.

Giống như cholesterol, chất béo trung tính cao có thể làm tăng lượng mảng bám (mỡ cứng) trong thành động mạch.

Xét nghiệm cholesterol

Cách duy nhất để đo cholesterol là xét nghiệm máu. Thông thường, bạn sẽ phải đến bệnh viện hoặc phòng khám đa khoa uy tín để thử máu. Các y tá của bệnh viện và phòng khám sẽ tiến hành lấy máu và mang đi xét nghiệm. Việc của bạn là chờ đợi sau 1h để nhận kết quả.

Khi nào bạn nên kiểm tra mức cholesterol

Nếu gia đình bạn đang có người bị cholesterol cao, bạn nên đến bệnh viện để kiểm tra và thăm khám sức khỏe. 

Nếu bạn có nguy cơ cao bị đau tim hoặc đột quỵ do tiền sử sức khỏe hãy đi khám thường xuyên hơn. Trung bình 6 tháng/ 1 năm/lần xét nghiệm. Xét nghiệm cholesterol được thực hiện thường xuyên như một phần của kiểm tra sức khỏe tim mạch.

Chỉ số cholesterol lành mạnh

Không có mức cholesterol bình thường áp dụng cho tất cả mọi người. Mức cholesterol lý tưởng của bạn phụ thuộc vào nguy cơ đau tim và đột quỵ tổng thể của bạn. Để giúp biết điều này, các bác sĩ sẽ tư vấn giúp bạn chỉ số đánh giá nguy cơ tim mạch .

Nếu bạn có nguy cơ cao bị đột quỵ hoặc đau tim, bạn nên đặt mục tiêu có mức cholesterol LDL dưới 1,8 mmol / L.

Tại sao cholesterol cao lại quan trọng?

Khi cholesterol của bạn quá cao, nó có thể tích tụ thành mảng bám trong động mạch của bạn. Nếu mảng bám quá lớn hoặc bị vỡ ra, nó có thể gây đau tim và đột quỵ. Nguy cơ này cũng tăng lên khi chất béo trung tính của bạn quá cao.

Bác sĩ sẽ sử dụng kết quả xét nghiệm máu và các yếu tố nguy cơ đau tim khác của bạn để quyết định xem bạn có cần dùng thuốc để giảm mức cholesterol hoặc chất béo trung tính hay không.

Nguyên nhân nào gây ra cholesterol cao?

Nguyên nhân chủ quan

• Sử dụng quá nhiều thực phẩm giàu chất béo bão hòa, như thịt đỏ, bơ, kem và các sản phẩm từ sữa khác
• Sử dụng quá nhiều thực phẩm có đường tinh luyện, chẳng hạn như đồ ngọt, bánh nướng, bánh mì trắng và đồ uống có ga
• Sử dụng nhiều rượu bia
• Lười vận động
• Hút thuốc lá

Nguyên nhân khách quan

• Lịch sử bệnh của gia đình
• Tuổi tác
• Giới tính sinh học (cho dù bạn là nam hay nữ)
• Mắc một số bệnh sẵn có là bệnh thận hoặc gan, hoặc suy giáp.

Một số tình trạng cholesterol cao được di truyền qua các gia đình, bao gồm:

• Tăng lipid máu gia đình (mức lipid cao)
• Tăng cholesterol máu gia đình (mức cholesterol cao)
• Tăng triglyceride máu gia đình (mức triglyercide cao).

Nếu bạn có một trong những tình trạng này, bạn không thể giảm mức độ của mình chỉ bằng cách thay đổi lối sống. Bạn phải kết hợp cùng thuốc.

Nếu bạn có cha mẹ hoặc anh chị em mắc một trong những tình trạng này, hãy nói chuyện với bác sĩ về việc kiểm tra cholesterol của bạn. Những tình trạng này thường bắt đầu ở độ tuổi trẻ hơn và có thể ảnh hưởng đến những người ở độ tuổi thiếu niên hoặc đôi mươi.

Làm thế nào để kiểm soát cholesterol cao

Cắt giảm thực phẩm giàu chất béo bão hòa như: 

• Thịt đỏ, đồ ăn nhanh, đồ chiên rán
• Rượu bia
• Bánh kẹo ngọt, đồ uống ngọt có ga

Và ăn nhiều loại thực phẩm tốt cho tim mạch như:

• Các loại ngũ cốc
• Các loại hạt
• Hoa quả và rau
• Các loại cá giàu Omega 3
• Uống ít rượu

Uống quá nhiều rượu có thể làm tăng cholesterol LDL và chất béo trung tính. Vì vậy, uống ít hơn là một cách tốt để giảm lượng cholesterol của bạn. 

Bộ Y tế khuyến cáo không quá 10 ly tiêu chuẩn mỗi tuần đối với phụ nữ và không quá 15 đối với nam giới. Một thức uống tiêu chuẩn tương đương với:  một lon bia 4% tiêu chuẩn (300ml)/một ly rượu nhỏ (100ml)

Nếu bạn có cholesterol cao hoặc bạn đã được chẩn đoán mắc bệnh tim, bạn không nên sử dụng nữa.

Từ bỏ hút thuốc: Hút thuốc làm cho cholesterol LDL (cholesterol xấu) của bạn dính chặt hơn và làm giảm lượng HDL cholesterol (cholesterol tốt) trong máu của bạn. Nó cũng làm hỏng thành động mạch. Điều này làm tăng tích tụ mảng bám trong động mạch của bạn và có thể gây ra nguy cơ đau tim và đột quỵ. Bỏ thuốc lá là một cách tuyệt vời để giảm mức cholesterol và giảm nguy cơ mắc bệnh tim.

Vận động nhiều hơn

Ngồi ít hơn và vận động nhiều hơn là những cách tuyệt vời để kiểm soát cholesterol cao.

Điều này không có nghĩa là bạn phải tham gia phòng tập thể dục hoặc chạy bộ – nó chỉ có nghĩa là bạn cần vận động cơ thể nhiều hơn trong ngày. Tốt nhất bạn nên vận động 30 phút mỗi ngày. 

Bạn có thể thử: 

• Sử dụng cầu thang thay vì đi thang máy
• Đậu xe cách cơ quan của bạn 10 phút hoặc xuống xe buýt sớm
• Đi bộ, thể dục nhẹ nhàng trong công viên cùng thú cưng
• Đi dạo bên ngoài trong thời gian nghỉ ngơi tại nơi làm việc
• Đi bơi hoặc đi dạo trên bãi biển với gia đình
• Làm vườn hoặc dọn dẹp nhà cửa nửa giờ.

Thay đổi chế độ ăn uống, luyện tập vẫn không kiểm soát cholesterol cao, bạn sẽ được các bác sĩ chỉ định dùng thuốc. Bao gồm các: Statin, Thuốc ức chế hấp thụ cholesterol, Thuốc tiêm (một loại thuốc mới có thể giúp gan hấp thụ nhiều cholesterol LDL hơn)…