Gan nhiễm mỡ: Nguyên nhân – Triệu chứng – Chẩn đoán – Cách điều trị

Gan nhiễm mỡ là một tình trạng phổ biến do có quá nhiều chất béo tích tụ trong gan. Một lá gan khỏe mạnh chứa một lượng nhỏ chất béo. Nhưng nó sẽ trở thành vấn đề khi chất béo đạt từ 5% đến 10% trọng lượng gan của bạn. 

Chức năng của gan là gì?

Gan là một cơ quan thiết yếu với nhiều chức năng hỗ trợ sự sống. Gan:

• Sản xuất mật, giúp tiêu hóa.
• Tạo protein cho cơ thể.
• Cung cấp sắt.
• Chuyển hóa chất dinh dưỡng thành năng lượng.
• Tạo ra các chất giúp máu đông lại (kết dính với nhau để chữa lành vết thương).
• Giúp bạn chống lại nhiễm trùng bằng cách tạo ra các yếu tố miễn dịch và loại bỏ vi khuẩn và độc tố (những chất có thể gây hại cho cơ thể của bạn) khỏi máu của bạn.

Hình ảnh so sánh gan khỏe mạnh và gan nhiễm mỡ

Tại sao bệnh gan nhiễm mỡ lại xấu?

Trong hầu hết các trường hợp, bệnh gan nhiễm mỡ thường không gây ra vấn đề nghiêm trọng nào cũng không gây cản trở nhiều trong quá trình hoạt động của gan. Nhưng khi lượng mỡ tích tụ 7% đến 30%  trong gan, gan của bạn sẽ trở nên tồi tệ. Gan nhiễm mỡ cũng có những biến chứng nguy hiểm nếu không can thiệp: 

• Gan của bạn bị viêm (sưng lên), làm tổn thương mô của nó. Giai đoạn này được gọi là viêm gan nhiễm mỡ.
• Mô sẹo hình thành nơi gan của bạn bị tổn thương. Quá trình này được gọi là quá trình xơ hóa.
•  Mô sẹo mở rộng thay thế mô khỏe mạnh. Lúc này, bạn đã bị xơ gan .

Xơ gan là kết quả của việc gan bị tổn thương nghiêm trọng. Mô sẹo cứng thay thế mô gan khỏe mạnh sẽ làm chậm hoạt động của gan. Cuối cùng, nó có thể ngăn chặn hoàn toàn chức năng gan. Xơ gan có thể dẫn đến suy gan và ung thư gan .

Nguyên nhân 

Có hai loại bệnh gan nhiễm mỡ: bệnh gan nhiễm mỡ do rượu và bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD).

Bệnh gan nhiễm mỡ liên quan đến rượu

Rượu bia dư thừa là nguyên nhân chính gây ra bệnh gan nhiễm mỡ do rượu bia. Gan nhiễm mỡ phát triển ở 46 đến 90% người nghiện rượu nặng. Ở một số người, 5 đến 10 đồ uống tiêu chuẩn mỗi tuần có thể đủ để gây ra bệnh gan nhiễm mỡ.

Bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD)

Trong bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu, rượu không phải là nguyên nhân gây ra bệnh gan nhiễm mỡ. Thay vào đó, nguyên nhân có thể là do:

• Thừa cân, béo phì
• Hội chứng chuyển hóa là sự kết hợp của cholesterol cao, đái tháo đường và tăng huyết áp (huyết áp cao) 
• Hội chứng buồng trứng đa nang
• Suy dinh dưỡng protein (quá ít protein trong chế độ ăn)
• Giảm cân quá nhanh
• Sử dụng một số loại thuốc ảnh hưởng đến gan

Triệu chứng

Nếu gan nhiễm mỡ ở giai đoạn đầu, bệnh thường không có triệu chứng gì rõ rệt. Hầu hết những người bị bệnh gan nhiễm mỡ đều cảm thấy khỏe và không biết rằng mình mắc bệnh. Tuy nhiên cũng có một số người gặp các triệu chứng như: 

• Cảm thấy ốm yếu và mệt mỏi mọi lúc
• Giảm cân đột ngột 
• Đau hoặc khó chịu ở phần trên bên phải của dạ dày. 

Tình trạng tổn thương gan

Chẩn đoán 

Rất khó để chẩn đoán bệnh gan nhiễm mỡ, đặc biệt là khi bệnh vẫn còn ở giai đoạn đầu. Bác sĩ của bạn có thể nghi ngờ nó sau khi kiểm tra bệnh sử và các triệu chứng của bạn. 

Chẩn đoán thường được xác nhận thông qua:

• Xét nghiệm máu như xét nghiệm chức năng gan 
• Xét nghiệm cholesterol  và xét nghiệm đường huyết lúc đói
• Siêu âm gan
• Sinh thiết gan.

Điều trị 

Việc điều trị bệnh gan nhiễm mỡ sẽ phụ thuộc vào nguyên nhân và cách chẩn đoán.

Trên thực tế, các bác sĩ cho biết không có một loại thuốc nào giúp hết ngay tình trạng gan nhiễm mỡ. Nó chỉ được cải thiện dần dần bằng việc thay đổi lối sống và kết hợp với việc điều trị các bệnh lý khác.

Nếu gan nhiễm mỡ nguyên nhân là do bia rượu thì việc kiêng bia, rượu là lời khuyên trong điều trị của bác sĩ.

Đối với bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu, việc điều trị chính là thay đổi lối sống như:

• Giảm cân dần dần: Nếu bạn bị béo phì hoặc thừa cân quá nhiều việc đầu tiên bạn phải làm là giảm cân ngay. Giảm cân giúp giảm sự tổn thương gan, cải thiện đề kháng insulin. Tuy nhiên không vì thế mà nhịn ăn hay giảm cân khắt khe đột ngột. Hãy giảm một cách từ từ dao động từ 0,5 – 1kg cân nặng một tuần. Với những người béo phì, không thể đạt mục tiêu cân nặng và có tình trạng gan nhiễm mỡ nặng thì có thể phẫu thuật cắt một phần dạ dày để giảm nhu cầu ăn uống lại.
•  Bổ sung Vitamin E: Theo nghiên cứu, vitamin E giúp cải thiện tình trạng gan nhiễm mỡ mà không có bệnh lý đái tháo đường. 
• Với một số bệnh nhân mắc gan nhiễm mỡ kèm theo đái tháo đường: có thể sẽ được các bác sĩ chỉ định dùng 1 số thuốc để cải thiện tình trạng viêm gan và xơ gan.
• Tập thể dục thường xuyên: vận động thường xuyên là cách giảm mỡ trong gan hiệu quả. Thời gian luyện tập ít nhất 30 phút mỗi ngày và luyện tập ít nhất 5 lần/ tuần.
• Giảm tổng mức cholesterol: với nhóm người rối loạn chuyển hóa lipid máu thì nên sử dụng các statin mà không chuyển hóa kéo dài qua gan như pravastatin và rosuvastatin.

Chế độ ăn uống và luyện tập giúp gan khỏe mạnh

Phòng ngừa

• Cần có chế độ ăn lành mạnh khoa học: nên ăn nhiều rau xanh, hoa quả.
• Hạn chế mỡ động vật, nội tạng, thịt đỏ thay bằng dầu thực vật, các loại cá nhất là cá hồi.
• Tăng cường luyện tập thể dục thường xuyên: ít nhất 30 phút mỗi ngày, Nếu luyện tập được hàng ngày thì tốt không 5 ngày mỗi tuần.
• Cần giảm cân từ từ nếu thừa cân
• Tuyệt đối nói không với rượu bia
• Nên tiêm phòng viêm gan B